Yazılım Lisansları

Merhaba, yeni bir yazıyla daha karşınızdayım. Aslında, kendimi tanıttığım yazım haricinde ilk yazım oluyor bu. Gecikme için özür dilerim son aylarda tembellik, meşguliyet, tembellik üçgeninde gidip geldiğimden pek bir şey yazma fırsatı bulamadım fakat yazılan her yazıyı okuduğumu belirtmek isterim.


Bu yazı başlıktan da tahmin edebileceğiniz üzere yazılımların lisanslandırılması hakkında sizi biraz da olsa bilgilendirmeyi amaçlıyor. Bağımsız bir yazılım üreticisi olarak (oyunlar da yazılımdır evet) yazılımınızı uygun bir şekilde lisanslandırmanız emeğinizin korunması için çok önemlidir. Şahsen lisans diye bir kavramın olmasını dilemezdim fakat kapitalizm kapı zilini çalmakta. Bu nedenle lisans konusunda şimdilik yapacağınız pek fazla şey yok. Yine de istediğiniz üretiminizi lisanssız da yayınlayabilirsiniz. Genelde kimse başkasının yazılımı sahiplenme eğilimde değildir. Fakat tarih içerisinde böyle insanlarla karşılaşmış olduğumu da belirtmek zorundayım. Örneğin, bir defasında bir arkadaşımın yaptığı basitçe bir oyunu başka bir forumda başka birinin adı altında yayınlanırken gördük.

Neden Lisanslıyoruz?

İnsanların yazılımlarını lisanslama amaçları çok değişken olabilir. Bazı insanlar kodlarını paylaşmadan, sadece başkasının onunla maddi kazanım elde etmesini engelleme amacıyla lisans kullanırken bazı insanlar ise kodlarını paylaşmalarının istismar edilmesini engelleme amacıyla lisans kullanır. "Nasıl yani, ne istismarı?" diyecek olursanız; insanlar yazılan kodu olumsuz yönde değiştirerek kodun asıl sahibinin ismini kötüye çıkartabilir. Veya tüm kodu kendileri yazmış gibi gösterebilir.
İkinci grup genellikle yazdıkları yazılımlar için para talep etmez. Çoğunun nacizane talepleri kodu olabildiğince geliştirip paylaşmak ve kodu kullanacak olanlardan ufak bir "credit" ile sınırlıdır.
Kodumuzu lisanslayarak, eğer paylaşıyorsak kullanıcıların ne yapabileceklerini ve ne yapamayacaklarını "tatlı" bir dille bildirmiş oluruz, eğer paylaşmıyorsak da kendilerine "keep out" mesajı vermiş oluruz.

Sık Kullanılan Lisanslar Hakkında
Bu yazıdaki asıl amacım sizlere etrafta sıklıkla görmüş olmanız muhtemel yazılım lisanslarını kısaca tanıtmak. Sözü uzatmadan lisanslara geliyorum:


GNU GPL http://www.gnu.org/copyleft/gpl.html
Belki de en çok kullanılan yazılım lisansıdır. Bu lisansa sahip bir kod parçasını yazılımınızın içerisinde kullanmanız halinde yazılımınızın yeni parçaları da GPL sahibi olmalıdır. Aynı şekilde kodu geliştirmeniz halinde dağıtabilmek için yine GPL ile lisanslamanız gerekmektedir. Fakat GPL ile lisanslanmış yazılımları sadece yardımcı yazılım olarak kullanıyorsanız yeni oluşturduğunuz yazılımın GPL ile lisanslanması gerekmemektedir.

GNU LGPL http://www.gnu.org/copyleft/lesser.html
GNU GPL ile hemen hemen aynıdır. Aralarındaki tek fark kendi yazılımınızın bir parçası olarak LGPL ile lisanslı bir kodu kullanıp yeni bir ürün ortaya çıkardığınızda bu ürünün LGPL ile lisanslanmasının gerekmemesidir. Yeni ürününüzü ister satabilir ister paylaşabilirsiniz. Fakat unutulmaması gereken nokta, kod içerisinde daha önceden LGPL lisansına sahip olan kısımlar bu lisansı korumaya devam etmelidir.

ZLIB/LIBPNG http://www.opensource.org/licenses/zlib-license.php
Bu lisans, lisanslama işleriyle çok fazla uğraşmak istemeyen fakat lisanssız da kalmamaya çalışan kişilerin favorilerindendir. Metni oldukça kısa ve özdür. Bu lisansa göre kullanıcılar kodu istedikleri gibi kullanabilir, paylaşabilir. Kodun kime ait olduğunu belirtmeye zorlanmazlar fakat belirtmeleri her zaman hoş karşılanır. Kullanıcılar kodu değiştirirse bunu belirtmek zorundadırlar ve lisans metnini değiştirmeden koda eklemeleri gerekmektedir.

MIT http://www.opensource.org/licenses/mit-license.html
Bu lisans şimdiye dek gördüğüm en serbest lisanslardan biri. Bu lisansa sahip bir yazılımı istediğiniz gibi kesip biçip dikebilir, satıp para kazanabilirsiniz. Tek yapmanız gereken lisans metnini yazılımın herhangi bir parçasının yanına iliştirmektir.

Kısaca bahsedilecek bir iki lisans daha var. Onları da ilerleyen günlerde yazmayı planlıyorum. Umarım lisans karmaşası yaşayan arkadaşlara bir faydası dokunur. Ben de lisans konusunu yeni yeni öğrenmekte olan birisiyim bu nedenle hatalı bilgiler(hatalıysa bilgi olur mu?) vermiş olabilirim. Yorumlarınızla beni düzeltiniz. Şikayetleriniz bize, memnuniyetleriniz dostlarınıza.